CBS Genel Bilgiler

[A. Arslan]

ArcGIS Desktop, masaüstü bilgisayarlar üzerinde çalışabilen yazılımlar bütünüdür. CBS kullanıcıları için meknasal verilerin yöetimi ve bilginin etkin kullanımında bir koordinatördür. Haritalama, coğrafi analizler, veri editleme, veri yönetimi ve görüntüleme işlemlerini gerçekleştirebileceğiniz entegre bir coğrafi bilgi sistemi yazılımıdır. ArcGIS Desktop içerisinde her biri üstün özelliklere sahip dört adet ürün vardır.

o ArcReader, ArcGIS Desktop ürünleri tarafından üretilen haritaları görüntüleyebilen bedava bir yazılımdır. Tüm haritaları ve veri tiplerini görüntüleme ve basma kabiliyetinde sahiptir. Ayrıca sorgulama ve harita içinde gezinme araçlarına sahiptir.

o ArcView, çok kapsamlı haritalama, veri kullanımı, analiz ve geoprocessing araçları sağlar.

o ArcEditor, bütün ArcView fonksiyonlarına ek olarak shapefile ve geodatabase için gelişmiş editleme içerir.

ArcToolbox ve ModelBuilder ile Geoprocessing



Geoprocessing, CBS verileri üzerinde analizler yapılarak yeni bilgiler elde edilmesidir ve bütün coğrafi bilgi sistemleri içerisinde kritik bir fonksiyondur. Geoprocessing birçok kritik CBS aktiviteleri ve çoklu işlemlerin aynı zamanda belirli metodlarla otomatik hale getirilmesi için kullanılmaktadır. Kullanıcılar, yüksek kalitede veri oluşturmak, veri kalitesi üzerinde kontroller yapmak, modelleme ve analizler gerçekleştirmek için geoprocessing fonksiyonlarına başvururlar.

ArcGIS Desktop, geoprocessing modellerinin oluşturulmasına, bu modellerin kullanılmasına, dokümante edilmesine ve paylaşılmasına yönelik bir yapı sağlar. ArcToolbox ve ModelBuilder geoprocessing yapısının iki ana bölümüdür. ArcToolbox geoprocessing araçlarının organize bir koleksiyonu, ModelBuilder ise geoprocessing iş akışlarının yapılandırılmasında görsel bir modelleme dilidir.

ArcGIS geoprocessing işlemleriniz yapabilmeniz için size şu arayüzleri sağlar:

ArcToolbox içerisindeki diyaloklar
ModelBuilder içerisinde model üretme
Komut satırı ile komut girme
Script dili kullanarak fonksiyonlar yazma.


ArcToolbox

Geoprocessing fonksiyonlarının kapsamlı bir koleksiyonu olan ArcToolbox, aşağıdaki işlemler için araçlar içerir:

o Veri yönetimi

o Veri dönüşümü

o Coverage işlemleri

o Vektör analizler

o Geocoding (Coğrafi kodlama)



ArcToolbox ArcCatalog ve ArcMap içerisinden çalıştırılabilir. ArcView, ArcEditor ve ArcInfo ile birlikte kullanılabilir.



ModelBuilder

ModelBuilder arayüzü, geoprocessing iş akışlarının ve scriptlerinin yapılandırılması için grafik modelleme sağlar. Aynı zamanda kompleks geoprocessing modellerinin oluşturulmasına ve tasarlanmasına yardımcı olur.

ModelBuilder, metodları ve prosedürleri organizasyonunuz dışındaki diğer kullanıcılarla da paylaşabilmeniz için verimli bir mekanizmadır.



o ArcInfo, çok kapsamlı CBS fonksiyonları ve çok zengin coğrafi işlemler içeren profesyonel bir yazılımdır. Çok gelişmiş geoprocessing ile ArcView ve ArcEditor fonksiyonlarını genişletir. Aynı zamanda ArcInfo Workstation için gereken uygulamaları da (Arc, ArcPlot, ArcEdit, AML, vs.) içerir.



ArcView, ArcEditor ve ArcInfo aynı mimariyi paylaştıklarından dolayı bunlardan herhangi birini kullanan kullanıcı uygulamalarını diğer kullanıcılarla paylaşabilir. Haritalar, veri, semboloji, harita katmanları, özel araçlar ve arayüzler, raporlar, metaveri ve diğerleri bu üç ürün içerisinde etkileşimli olarak kullanılabilir. Bu demek oluyor ki, birçok değişik mimari kullanmak ve onları öğrenmek yerine tek bir mimari kullanmanın faydalarına sahip oluyorsunuz.

Ek olarak özel ArcGIS Engine uygulamaları, ArcIMS ve ArcGIS Server kullanarak oluşturulan ileri düzeyde CBS Web hizmetleriyle ArcGIS Desktop ortamında üretilen harita, veri ve metaveri birçok kullanıcıyla paylaşılabilir.



ArcGIS Desktop Fonksiyon Matrisi


Ürünler hakkında ayrıntılı teknik detayları görmek için aşağıdaki dökümanları inceleyebilirsiniz.

ArcGIS 9.1 Fonksiyon Matrisi
ArcGIS 9.1 Fonksiyon Matrisi Poster

ArcGIS Desktop Modülleri

ArcGIS Desktop ürünlerine ESRI ve diğer organizasyonlar tarafından üretilmiş birçok extension ilave edilerek yeni kabiliyetler kazandırılabilir. İsteğe bağlı olarak yüklenebilen birçok extension ArcGIS Desktop yazılımı içerisinde yeralmaktadır. Extensionlar raster işleme, geoprocessing ve 3D analiz gibi işlemleri yapmanızı sağlar. Bütün extensionlar ArcView, ArcEditor ve ArcInfo ürünlerinde kullanılabilir.

Yazılım geliştiriciler ArcGIS Desktop için Visual Basic (VB), .NET, Java, ve Visual C++ kullanarak yeni modüller ve araçlar geliştirilebilirler

ArcGIS Desktop Arayüzleri



ArcGIS Desktop içerisinde ArcMap, ArcCatalog, ArcToolbox, ModelBuilder ve ArcGlobe arayüzlerini içeren bütünleştirilmiş bir yazılımdır. Bu arayüzler birlikte kullanılarak herhangi bir CBS projesini örneğin haritalama, veri editleme, veri bütünleme, veri yönetimi, kartoğrafik üretim, coğrafi analizler ve coğrafi işlemlerinizi kolaylıkla yapabilirsiniz.



ArcMap


ArcMap, mevcut grafik ve sözel veriler için görüntüleme, editleme, grafikleme, raporlama, sorgulama, analiz ve yüksek kalitede kartoğrafik üretim fonksiyonları sunan merkezi bir yazılımdır.



ArcMap iki tip harita görüntüleme seçeneği sunar

Coğrafi veri görüntüleme(Data View) – coğrafi tabakaların sembolojilendirilmesi, analiz edilmesi ve GIS veri sınıflarına dönüştürülmesi için gerekli arayüzdür. İçerik menüsü GIS veri tabakalarına ait çizim özelliklerinin organizasyonunu ve kontrolünü sağlar. Veri Görüntüleme penceresi ise belirli bir alana ait GIS verinizi gösteren penceredir.

Sayfa çıktı görünümü(Layout View) - coğrafi veri içeren harita sayfalarını ölçek çubuğu, lejand, kuzey oku ve referans harita penceresi ile birlikte görüntüleyen bir penceredir. Bu görünüm haritaları baskı ve yayına hazırlamak için kullanılır.


ArcMap tüm haritalama ve editleme işlemleri için kullanılır. Harita tabanlı analizler bu arayüzden yapılabilir.

ArcCatalog



ArcCatalog, grafik ve sözel verileri tanımlama, gözden geçirme, yönetme, ve organize etme işlemleri için kullanılır. ArcGIS Desktop yazılımlarının içerisinde bütünleşik olarak gelen ArcCatalog uygulaması, GIS verileri ile ilgili şu fonksiyonları yerine getirir:



Coğrafi verilerinize göz atabilir ve arama yapabilirsiniz.
Metadata oluşturabilir bunları görüntüleyebilir ve yönetebilirsiniz.
Veritabanı şeması oluşturabilir, import veya export edebilirsiniz.
Lokal ağlar veya Web üzerindeki GIS verilerine göz atabilir veya araştırabilirsiniz.
ArcGIS Server’ı yönetebilirsiniz.


ArcToolbox ve ModelBuilder tüm ArcGIS Desktop arayüzlerinde kullanılabilir.
Bu araçlar ile coğrafi analizler ve uygunluk modeli gibi konumsal analizler yapılabilir.

ArcGlobe



ArcGIS Desktop 3D Analyst modülünün bir parçası olan ArcGlobe, sürekli, multi-resolution, global görüntüleme sağlar. ArcGlobe da ArcMap gibi CBS veri katmanlarıyla çalışır. ArcGlobe katmanları, ortak bir global yapı içerisine entegre edilerek tek bir küresel görüntüleme ortamına yerleştirilir. Veri setlerini ve detayları uygun ölçeklerde görüntüleme ortamı sağlar.

ArcGlobe’un coğrafi bilgi için interaktif görüntüleme ortamı, CBS kullanıcılarının tamamen farklı veri setlerini entegre etme kabiliyetlerini önemli ölçüde geliştirmiştir. Editleme, mekansal veri analizleri, haritalama ve görüntüleme gibi ortak CBS işlemleri için ArcGlobe’un geniş bir uygulama platformu olması beklenmektedir.